بررسی حوزه معنایی و زبانشناسی موادّ «حسب»، «ریب»، «شکک»، «ظنن» و «یقن» و ارتباط آنها با مفهوم عقل در قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دبیر غیر رسمی

3 گروه آموزشی آموزش الهیات، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 14665-889، تهر ان، ایران

10.48310/alle.2024.14767.1130

چکیده

قرآن کریم با شیوه چند معنایی، حقیقت و ماهیت بسیاری از فضایل و رذایل را برای انسان آشکار نموده است که جز با ژرف‌نگری و تعمق قابل درک نیست و دست‌یابی به معانی اصلی و حقیقی واژگان مستلزم دقّت در بافت و سیاق آیات است تا خواننده به اصل معنا دست یابد. واژگان «حسب، ریب، شکک، ظنن و یقن» از جمله کلمات پرکاربرد و با بار معنایی متفاوت در قرآن است. خداوند با توجه به بافت آیات به کاربست شیوه‌های بیانی متفاوت و گاه متضاد از واژگان حاضر پرداخته است. این جستار ضمن نگاهی گذرا به آمار این واژگان در قرآن و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی جنبه‌های معنایی این واژگان و ارتباط آن‌ها با مفهوم عقل پرداخته است. نتایج بررسی نشان می‌دهد شناخت دامنه هر یک از این کلمات، ما را در درک ارتباط آن‌ها با عقل یاری نموده و مشخص می‌کند که هر کدام از آن‌ها در آیات از روی قصد و برای معانی مشخصی به کار رفته‌اند و استفاده از سبک هم‌نشینی در کشف این ارتباط بسیار مؤثر بوده است.

کلیدواژه‌ها