تحلیل و طبقه‌بندى تغییرات معنایى واژگان دخیل عربى در زبان فارسى

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دکترای زبان و ادبیات فارسی، استادیار، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

واژه‌های دخیل بازتاب‌دهنده تأثیرات متقابل بین کشورهای مختلف و فرهنگ‌هایی است که روابط تاریخی، فرهنگی، دینی، اقتصادی و سیاسی مشترک دارند. برای مثال، زبان‌های عربی و فارسی از جمله زبان‌هایی هستند که به دلیل تعامل فرهنگی میان آنها، واژه‌هایی مشترک دارند. تأثیر زبان عربی در زبان فارسی به وضوح از طریق ورود واژگان عربی به دایره لغوی فارسی مشاهده می‌شود، به‌گونه‌ای که زبان فارسی معنای برخی از این واژگان را تغییر داده است. این تغییرات معنایی موجب بروز تداخل معنایی برای دانشجویان عربی‌زبان که زبان فارسی یاد می‌گیرند و نیز مترجمان می‌شود. به همین دلیل، این مقاله به بررسی این واژگان پرداخته و تلاش کرده است فهرستی از این واژگان تهیه کرده و آنها را طبقه‌بندی کند، همچنین معیارهایی که زبان فارسی در برخورد با این واژگان به کار برده است، استخراج نماید. این مطالعه واژگان عربی که از منابع مختلف جمع‌آوری شده‌اند و در لغت‌نامه‌ها به عنوان واژگان عربی‌الاصل و دخیل در زبان فارسی شناخته شده‌اند، پرداخته است. نتایج مطالعه نشان می‌دهند که زبان فارسی برخی از معانی واژگان عربی را به همان شکل وارد دایره واژگانی خود نکرده است، بلکه آنها را با توجه به مقتضیات زبانی خود به معانی جدیدی تبدیل کرده است. به‌ویژه، افعال، اسم‌های مرکب و صفات فارسی بیشترین تغییرات معنایی و دلالتی دارند.   

کلیدواژه‌ها