2
دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا
چکیده
شعر، اتفاق و انقلابی است که در روح بی‌تاب شاعر رخ می‌دهد، محرکی که او را برمی‌انگیزد تا در واژه‌ها قیام کند و به آشوب جهان بی‌نظم، خاتمه دهد و جهان بیرون را در قاب هنر به نمایش بگذارد و آیینه‌ای گردد تا واقعیت سیاسی، اجتماعی را بازتاب دهد. بنابراین شاعر از زبان به عنوان ابزار مهمی در فرآیند رابطه در بین افراد جامعه بهره می‌جوید.ارتباط براساس شیوه‌های برقراری آن به دو نوعِ ارتباط کلامی و غیر کلامی تقسیم می‌شود و هر ارتباط شامل مولفه‌های فرستنده، گیرنده و پیام است. بافت زبانی در سطوح واژگانی، زبانی، صرفی و نحوی مورد کنکاش قرار می‌گیرد.؛اما در ارتباطات غیرکلامی از ویژگی‌های چون رنگ به رنگ شدن صورت، اشارات‌های چشم وابرو، حرکت سر و دست و....صحبت می‌شود. احمد مطر شاعر بلند آوازه‌ی عرب، برای انتقال مفهوم و تجربه‌ی ادبی خویش در شعرش از ارتباطات‌های کلامی بسیاری چون گفتگو، مناظره و... استفاده نموده است. وی در کنار این نوع روش، از ارتباطات غیر کلامی که نقش تکمیل کننده، جانشینی یا تکذیب کننده و تاکیدی و... برای پیام‌های کلامی دارد، هنرمندانه بهره جسته است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی تلاش نموده تا هدف ارتباطات غیر کلامی و جایگاه و اهمیت زبان بدن در درک و دریافت خواننده از شعر احمد مطر را روشن کند.رهیافت این پژوهش نشان داده است که شاعر در کاربرد ارتباطات غیر کلامی از نام آواها، زبان بدن، حرکات دست و صورت، دارایی‌ها و شرایط زمانه برای رسایی مقصود و در نهایت فضا بخشی در شعر خود به خوبی مدد جسته است.
)