تحلیل گفتمان انتقادی قصیده النسر سروده عمر ابو ریشه بر اساس الگوی نورمن فرکلاف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی،دانشگاه تهران، ایران.

2 دانشجوی ارشد ادبیات عربی،دانشگاه تهران،ایران.

چکیده

تحلیل گفتمان انتقادی یکی از رویکردهای جدید نقدی است که برای درک اهداف موردنظر مولف و نیز آشکارسازی ایدئولوژی‌های پنهان متن در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مورداستفاده پژوهشگران قرار می‌گیرد. عمر ابوریشه از جمله شاعران معاصر فلسطینی‌تبار است که مفاهیم ظلم‌گریزی و استعمار ستیزی در آثارش نمود فراوانی دارد. مضامین شعر او اغلب تابع شرایط سیاسی و اجتماعی زمانۀ شاعر است و قصیده النسر نیز از این امر مستثنی نیست. نگارندگان در جستار حاضر به روش توصیفی - تحلیلی و بر مبنای نظریه نورمن فرکلاف، قصیده النسر را بررسی و تحلیل کرده‌اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مولف در سطح توصیف، متاثر از شرایط خفقان حاکم بر جامعۀ فلسطین و سوریه بوده و از آرایه‌هایی همچون تشبیه و کنایه جهت تصویرآفرینی بهره برده است. او بدین وسیله با ترسیم وضعیت موجود و بیان شکوه از دست رفته این سرزمین، هموطنان خود را به ظلم ستیزی و مقابله با استعمارگران فرامی‌خواندد. در سطح تفسیر، بافت موقعیتی و بینامتنی قصیده و نیز میزان تأثیرپذیری مولف از مکتب‌های مختلف ادبی حائز اهمیت است. شاعر در سطح تبیین، با موضع‌گیری در قبال قدرت‌های استعماری ‌نشان می‌دهد که در راستای اهداف مبارزاتی خود و در جهت اقناع و تشویق خوانشگران گام برداشته است.

کلیدواژه‌ها