1
فارغ التحصیل دکتری از دانشگاه شهید بهشتی. مدرس دانشگاه فرهنگیان. پردیس شهید مفتح
2
استاد گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
در میان آثار متقدمان، آخرین نشان از پیوند میان فن شعر ارسطو و نقد عربی در کتاب منهاج البلغاء و سراج الأدباء از حازم قرطاجنی به چشم می خورد. وی بی آنکه مفتون عظمت ارسطو شود یا عظمت کار و خلاقیت او را نادیده بگیرد، طرحی را تدوین کرد که الهام گرفته از نظرات یونانیان و معطوف به سروده های عربی و در یک جمله، نشان از تلفیق بوطیقای یونانی با بلاغت اسلامی‌دارد. حازم متوجه این نکته شد که ضمن توجه به نظرات شعری یونانیان، باید عصارۀ نظریۀ شعر عربی را در مدرسه بلاغیون مسلمان جستجو کند و در این مسیر از نقش و نظرات مهم بلاغیون و فلاسفه اسلامی از جمله ابن‌سینا و فارابی غافل نشود. بااین‌وجود اختلاف‌نظرهایی بین حازم قرطاجنی با فلاسفه اسلامی در قضیه شعر وجود دارد که این پژوهش در پی آن است که با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی و مقایسه عناصر سازندۀ شعر از نگاه یونانیان و فلاسفه اسلامی و همچنین نقش واسطهای و تعدیل‌کننده‌ی حازم قرطاجنی در این موضوع، به سؤالاتی از این قبیل پاسخ دهد که اصلیترین شاخصه کار حازم در انتقال قواعد شعر یونانی به حوزه اسلامی چه بوده است؟ همچنین مهم‌ترین اختلاف حازم با فلاسفه اسلامی در موضوع عناصر تشکیل‌دهنده‌ی شعر کدم‌اند؟ نتیجه این پژوهش نشانگر این حقیقت است که حازم در عمل موفق شد ساختار منسجم و نظاممندی را طراحی کند که نمونه آن را نه میتوان در مکتب شارحان آثار یونانی سراغ گرفت و نه در مدرسه بلاغیون مسلمان. اینها، بعلاوه اشراف کامل او بر دو نظریه «یونانی-فلسفی» و «عربی-بلاغی» منجر به تألیف کتابی شد که در موضوع خود تا قرن ها بیبدیل ماند. روش وی در این کتاب بر پایه به‌گزینی، نظم و قیاس استوار است.
شیروانی, داود, & رسولی, حجت. (1400). بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزۀ بلاغت اسلامی (با تکیه‌بر کتاب منهاج البلغاء و سراج الأدباء). پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب, 3(4), 93-110.
MLA
داود شیروانی; حجت رسولی. "بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزۀ بلاغت اسلامی (با تکیه‌بر کتاب منهاج البلغاء و سراج الأدباء)", پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب, 3, 4, 1400, 93-110.
HARVARD
شیروانی, داود, رسولی, حجت. (1400). 'بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزۀ بلاغت اسلامی (با تکیه‌بر کتاب منهاج البلغاء و سراج الأدباء)', پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب, 3(4), pp. 93-110.
VANCOUVER
شیروانی, داود, رسولی, حجت. بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزۀ بلاغت اسلامی (با تکیه‌بر کتاب منهاج البلغاء و سراج الأدباء). پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب, 1400; 3(4): 93-110.
)