جستاری در فرایند معادل یابی ساختارهای قسم در ترجمۀ قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ادبیات عرب دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 گروه عربی دانشگاه بوعلی

چکیده

بهره­ گیری از قسم از دیرباز در میان مردم رواج فراوانی داشته و آن را در مواقع ضروری به کار می ­بندند. این ساختار در قرآن کاربرد فراوانی دارد و در آغاز و میانۀ سوره­ ها آمده است. به دلیل تنوع ساختارهای قسم در قرآن، پژوهشگران و مترجمان اهتمام ویژه ­ای به انواع و کارکردهای آن داشته ­اند. پژوهش حاضر ضمن بهره ­گیری از تفاسیر مختلف، معادل‌یابی ساختارهای قسم سوره­ های قلم، حاقه، مدَّثر، مرسلات، تین و یس را با روش توصیفی تحلیلی و رویکرد انتقادی در ترجمه ­های آقایان فیض الاسلام، مشکینی، خرمشاهی، رضایی ­اصفهانی و معزی نقد و بررسی نموده است. برآیند پژوهش نشان می­ دهد که معزی ترجمه ­ای تحت لفظی از آیات ارائه داده و ساختارهایی نظیر «فَلَا أُقْسِمُ» را به‌صورت منفی ترجمه نموده که از منظر مفسرین قول ضعیف است. او از افزوده ­سازی و تصریح­ مراجع ضمایر پرهیز نموده و این رویکرد گاه باعث ابهام ترجمۀ او شده است. فیض الاسلام و رضایی ­اصفهانی به‌عنوان نماینده سبک­ های آزاد و وفادار ترجمۀ دقیق‌تری از ساختارهای قسم ارائه نموده‌اند و بهتر از سایر مترجمان، تأکیدهای اسلوب قسم نظیر «اِنّ و لـَ» را معادل­ یابی کرده و به مرجع ضمایر تصریح نموده و تناسب بین قسم ­ها را رعایت کرده‌اند. مشکینی و خرّمشاهی نیز درمجموع نسبت به فیض الاسلام، رضایی­ اصفهانی و معزّی ترجمه­ ای بینابین ارائه نموده ­اند.

کلیدواژه‌ها