بررسی نشانه شناختی واژه «خشوع» در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ادبیات عرب دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 گروه عربی دانشگاه بوعلی همدان

چکیده

 قرآن­ کریم در استفاده­ از نشانه، به‌عنوان ابزار زبانی، ارائه­ده نده­ی الگویی منحصربه‌فرد است. نشانه­ شناسی، به تحلیل نشانه­ ها در یک نظام می ­پردازد. بر اساس مکتب دوسوسور، هر نشانه کلیتی ناشی از پیوند دال و مدلول است. یکی­ از جلوه ­های هنری قرآن، کاربرد کلمات در قالب اسلوب­ های متنوع است که به آن­ها مفاهیم متنوعی می ­بخشد. «خشوع» و مشتقات آن در قالب ساختارهای مختلف در قرآن­ کریم بکار رفته و معانی و دلالت ­های عمیقی در بردارد. در این جستار که به روش تحلیلی- توصیفی انجام ­می ­شود، واژه «خشوع» و مشتقات آنکه 16 بار در قرآن تکرار شده، بر اساس بافت متنی و موقعیتی و با استفاده ­از تفاسیر مختلف مورد کنکاش نشانه­ شناسانه قرار­گرفته ­است. نتایج پژوهش نشان ­می­ دهد؛ خشوع در قرآن معانی متفاوتی دارد که از آن میان، خشوع چشم بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده و همگی آن­ها تقریباً در یک معنا بکار رفته ­اند. پس‌ازآن خشوع نمازگزاران در مرتبه دوم قرار دارد. ازسوی دیگر، خشوع مردان و زنان مؤمن و خشوع خاندان زکریا (ع) از مفهوم کاملاً یکسانی برخوردارند.

کلیدواژه‌ها