بررسی ترجمة مقوله های فرهنگیِ رمان عربی بر اساس نظریة لارنس ونوتی (مورد پژوهی: ترجمة فارسیِ رمانِ عرس الزّین)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی

چکیده

بی‌تردید فرهنگ هر جامعۀ زبانی، مختص خود آن است و عناصر سازندۀ فرهنگ یک جامعه که بیانگر هویت مجموعی از انسان‌ها است، از زبانی به زبان دیگر متفاوت خواهد بود. از زمان آغاز مبادلات فرهنگی جوامع توسط ترجمه، مباحثات بسیاری پیرامون نحوۀ ترجمۀ مقوله‌های فرهنگی صورت گرفته است. از جمله نخستین صاحب‌نظران ترجمۀ مقوله‌های فرهنگی، لارنس ونوتی است. این پژوهش بر مبنای روش توصیفی- تحلیلیِ متن‌محور، ترجمۀ فارسیِ صادق دارابی از مقوله-های فرهنگیِ رمان عرس ‌الزّین اثر الطیب صالح را بر اساس دوگانۀ بومی‌گرایی و بیگانه‌گرایی لارنس ونوتی و دسته‌بندی مقوله‌های فرهنگی پنج‌گانۀ پیتر نیومارک ارزیابی می‌کند. نتایج این تحقیق نشان داد که مترجم به منظورِ دست‌یابی به ترجمه‌ای سلیس و روان، افتراقاتِ زبانی و فرهنگی را حذف کرده و با استفاده از عنصرِ بومی‌گرایی، ترجمۀ مطلوبی ارائه داده است. وی با انتخاب راهبردی مخالفِ نظر ونوتی، ارائۀ ترجمه‌ای روان و مخاطب‌پسندِ مبتنی بر فرهنگِ مقصد را بر حفظ هویت فرهنگیِ متن مبدأ و غنای فرهنگی، ترجیح داده است. این ترجمه با زدودن نشانه‌های ترجمه‌های مبدأ‌محور، حکمِ یک تألیف مستقل را پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها