استادیار عضو هیات علمی گروه زبان دانشگاه فرهنگیان مازندران مرکز بیت الهدی آمل
چکیده
یکی از راه‌های دست‌یابی به دقایق‌معنا و فهم مقصود اصلی گویندۀ متن تحلیل‌معنایی واژگان آن از نگاه معناشناختی است. این نوشتار باروش توصیفی و کتابخانه ای بارویکرد روابط‌معنایی به بررسی-معنای علم از منظر روابط مفهومی و در سطح واژگان‌نظام زبان و رابطه هم‌معنایی و تقابـل«علم» در نهج‌البلاغه علی(ع) پرداخته‌است. نتایج حاکی از آن‌است که حضرت واژگان « ظنّ، هوی، ضلالت، غفلت، عمی و سفاهت» را در رابطه تقابل بـا علـم و واژه‌های« تدبّر، تفکّر، تعقّل، حکمت، معرفت، بصیرت، حلم، درایت و وعی» را در رابطه هم‌معنایی با علم در بافـت‌مـتن به عنوان واژة جایگزین علم بـه‌کـار‌‌برده و معنای‌علم را از آنها استخراج نموده و ضمن توسعه‌ی دستگاه معناشناختی عصرخویش، در‌مواردی واژگان پیشین را با جامه‌ای نو بازگو نموده‌است. در نگاه نهج‌البلاغه به علم، همواره حضرت به فراگیری علوم‌نافع دعوت و از پرداختن به علوم‌سوء بر‌حذر می‌دارد و به‌طور مکرر انسان‌ها را به‌تعلیم علم‌واقعی تا دست‌یابی به‌سعادت و قرب‌الهی دعوت می‌نماید.
)